W dzisiejszym odcinku opiszę historię zakładu w Brechłowicach. Czytelnikom na wstępie należy się wyjaśnienie, że Brechłowice (czy Brachowice) to dawna nazwa wsi Brachów, używana na przełomie lat 40. i 50. ubiegłego wieku. Znajdował się tam poniemiecki zakład zwany Fabryką Kleju i Mączki Kostnej (z protokołu z 1.10.1951 r.). Jest to protokół znajdujący się obecnie w archiwum Spółdzielni, a dotyczy przekazania tej fabryki wraz ze wszystkimi obiektami i urządzeniami w trwały zarząd i użytkowanie Spółdzielni Pionier. Ze strony Powiatowej Rady Narodowej w Jaworze protokół podpisali Wł. Płonka (przewodniczący Prezydium PRN), Wł. Grudziński (kierownik Referatu Przemysłu) oraz Fr. Witkowski (Powiatowy Komitet Planowania Przestrzennego). W imieniu Spółdzielni „Pionier” protokół podpisali L. Miedzianogóra (prezes) oraz H. Czekajło (członek Zarządu?)

W skład fabryki wchodziło kilka drobnych obiektów przemysłowych oraz dwupiętrowy budynek mieszkalny. Do chwili przejęcia zakład ten znajdował się pod dozorem Śląskich Zakładów Chemicznych (dzisiejsza Pollena) w Jaworze. 23 maja 1951 roku dokonano oględzin obiektów stwierdzając „opuszczenie i nieczynność oraz znaczne zdewastowanie”. W innym protokole zaznaczono, że niektóre urządzenia przejęły wspomniane Zakłady Chemiczne oraz Fabryka w Nowej Soli. Stwierdzono, że mimo tego zakład nadaje się do przejęcia i uruchomienia produkcji. Stwierdzono również, że znaczne ilości surowca (kości) leżą na dworze (około 20 przeliczeniowych wagonów), tyle samo mączki kostnej - z podejrzeniem, że surowce te leżały od końca wojny.

Po uruchomieniu produkcji wytwarzano tu najpierw klej kostny (starsi Czytelnicy pamiętają zapewne grube na 1,5 cm, prostokątne i prawie przeźroczyste, tabliczki tego kleju). Ponadto wytwarzano tutaj tłuszcz kostny, mączkę kostną oraz śrut kostny. Pani A. Culer twierdzi, że po likwidacji zakładu przy ul. Czarnieckiego przeniesiono do Brachowa również produkcję mydła.

W produkcji używano znacznych ilości surowca, jakim były kości różnych zwierząt. Dostarczano je wagonami (również przed wojną). Nie dziwi więc istnienie na przystanku Brachów bocznicy kolejowej (tu odbierano też finalne produkty zakładu). Ogólna długość torów kolejowych tej bocznicy wynosiła 1127 metrów (długość użyteczna 819 metrów) i mogła pomieścić jednorazowo 82 wagony towarowe. Regulamin obsługi bocznicy oraz plan podstawiania i zabierania wagonów mówił o jednorazowym podstawianiu na dobę 10 wagonów w godz. 2-3 w nocy (w 1956 r. z dokumentu). Za użytkowanie bocznicy Spółdzielnia „Pionier” płaciła PKP. Od 1963 r. odpłatnie korzystała z tej bocznicy również kopalnia Boguszów, a od 1965 r. także Zespół Składnic Lasów Państwowych z Legnicy (rozliczano się ze Spółdzielnią „Pionier”). Kierownikami zakładu w Brachowie byli m.in. E. Pieńkowski, J. Budziński, (?) Boczek, M. Bartosiewicz.W latach 60. w zakładzie pracowało ok. 40 osób. Ta filia Spółdzielni”Pionier” w Brachowie istniała do 1975 r., kiedy to została zlikwidowana w związku z planowaną budową zbiornika wodnego Słup. Wieś Brachów i opisywany zakład zniknęły na zawsze pod wodą, zaś Spółdzielnia „Pionier” z tytułu jego likwidacji uzyskała środki finansowe na inwestycje odtworzeniowe.